Amazon được coi là một trong những gã khổng lồ trong ngành thương mại đặc biệt là trong ngành bán lẻ sách. Số lượng khách hàng trung thành của Amazon rất cao và đặc biệt lượng độc giả trung thành là rất lớn chính vì vậy gần như Amazon đang dần thâu tóm thị trường sách truyền thống. Điều này khiến cho Amazon rất tự tin và đưa ra luật mới cho ngành sách truyền thống gây nên không ít thách thức cho ngành này.
Kiếm được thu nhập bảy con số nhờ bán sách trên Amazon
|
| Kindle Unlimited, dịch vụ thuê bao đóng phí hàng tháng của Amazon, cho phép các thành viên tiếp cận hơn một triệu tựa sách điện tử và sách nói từ cửa hàng Kindle Store. |
Trong vòng hơn hai thập kỷ, Amazon, thường được biết đến như là một ông lớn thương mại điện tử, đã vươn lên trở thành nhà bán lẻ nhất lớn thế giới và đang sở hữu hệ thống trưng bày, quảng bá sách không đối thủ nào sánh kịp, có thể làm bệ phóng để đưa tựa sách mờ nhạt trở thành những tác phẩm cần phải đọc.
Khi nhà văn kỳ cựu người Mỹ Mark Sullivan chào bán bán bản quyền cuốn tiểu thuyết Beneath a Scarlet Sky (Dưới bầu trời đỏ tươi), viết về Chiến tranh thế giới thứ 2 vào năm 2015, tám nhà phát hành sách ở New York đã khước từ ông. Nhưng sau đó, công ty phát hành Amazon Publishing, một đơn vị thành viên của Amazon, đã tiếp cận và trả trước cho ông chỉ vài chục ngàn đô la để nắm bản quyền cuốn sách này.
Cuốn sách này được bán trên amazon ra mắt vào năm 2017 và được giới thiệu trên Amazon First Reads, một chương trình cho phép các thành viên của nó cơ hội tải sách điện tử Kindle của những tựa sách được các biên tập viên của Amazon tuyển chọn mỗi tháng trước ngày phát hành chính thức với mức phí chỉ 1,99 đô la. Chiến dịch quảng bá trực tuyến của Amazon cũng gửi email giới thiệu sách mỗi tháng đến cho hơn 7 triệu thành viên thuê bao người Mỹ để độc quyền giới thiệu các tựa sách của Amazon Publishing bao gồm cuốn Beneath a Scarlet Sky.
“Chúng tôi nhận được 300.000 lượt tải”, Sullivan nói sách điện tử Beneath a Scarlet Sky do Amazon Publishing phát hành. Tổng cộng, Amazon đã bán được hơn 1,5 triệu bản sách in, sách điện tử và sách nói Beneath a Scarlet Sky. Hiện cuốn sách này đang đứng ở vị trí 56 trong danh sách 100 cuốn sách bán chạy nhất năm 2018 do tờ USA Today xếp hạng.
Chưa dừng lại ở đó, cuốn Beneath a Scarlet Sky đã được chuyển ngữ qua 33 thứ tiếng khác nhau. Nhà văn Sullivan cũng bán bản quyền chuyển thể tiểu thuyết Beneath a Scarlet Sky sang phim ảnh và truyền hình. Ông tiết lộ cuốn tiểu thuyết đang mang lại cho ông mức thu nhập 7 con số, tức trên một triệu đô la.
Ngoài 18 cửa hàng sách, Amazon còn sở hữu công ty phát hành Amazon Publishing đang nắm trong tay 15 nhà xuất bản tại Mỹ, phát hành gần như mọi thể loại từ sách trinh thám, tiểu thuyết lãng mạn cho đến sách được chuyển ngữ từ các thứ tiếng khác. Amazon phát hành 1.231 tựa sách tại Mỹ trong năm 2017, tăng so với con số 373 tựa sách vào năm 2009, năm mà Amazon chính thức bước vào ngành kinh doanh doanh phát hành sách.
Để quảng bá những tác phẩm này, Amazon Publishing sử dụng các công cụ mà mọi công ty phát hành khác đều ao ước, bao gồm chương trình Amazon First Reads và Kindle Unlimited, một dịch vụ thuê bao đóng phí hàng tháng, cho phép các thành viên tiếp cận hơn một triệu tựa sách điện tử và sách nói từ cửa hàng Kindle Store.
Cả hai công cụ này giúp tiếp cận 10 triệu độc giả có thể tải nhiều tựa sách chỉ bằng một vài cú nhấp chuột. Những đòn bẩy quảng bá mà Amazon xây dựng để thu hút độc giả như vậy có thể làm tăng cơ hội phát triển sự nghiệp cho những nhà văn ít tên tuổi và làm vực dậy sự nghiệp của một số nhà văn lão làng như Sullivan chỉ dựa vào việc bán sách trên Amazon.
Ưu thế đến từ lượng độc giả khổng lồ
Amazon Publishing cùng với các tác giả tự phát hành sách điện tử dựa trên nền tảng Kindle Direct Publishing của Amazon, đang trở thành một đối thủ cạnh tranh đáng gờm ở các thể loại sách mang về lợi nhuận lớn như tiểu thuyết lãng mạn.
Đối với một số chuyên gia trong ngành phát hành sách, đó rõ ràng là một cấu trúc xung đột vì Amazon, nhà bán lẻ sách quyền lực nhất thế giới, có động cơ để ưu ái những cuốn sách do Amazon Publishing phát hành hoặc những cuốn sách của những tác giả sử dụng công nghệ tự phát hành của Amazon.
Tính đến hôm 16-1, có 16 trong danh sách 20 tiểu thuyết lãng mạn bán chạy nhất của Amazon là các tựa sách do Amazon Publishing phát hành hoặc các tác giả tự phát hành trên nền tảng của Amazon.
Đối với các tác giả, Amazon cung cấp lượng độc giả tiềm năng khổng lồ, đặc biệt là trong bối cảnh tình hình kinh doanh của các cửa hàng bán sách truyền thống sa sút. Amazon có hơn 100 triệu thành viên cao cấp Amazon Prime trên toàn thế giới và các thành viên Amazon Prime tại Mỹ có thể chọn một tựa sách từ Amazon First Reads để đọc miễn phí mỗi tháng.
Hôm 2-1, chương trình Amazon First Reads gửi email đến cho các thành viên Amazon Prime để giới thiệu 6 tựa sách mới từ Amazon Publishing. Đến cuối ngày hôm đó, những cuốn sách này ngay lập tức lọt vào 6 vị trí đầu tiên trong danh sách sách điện tử bán chạy nhất của cửa hàng Kindle Store. Sức mạnh này được nhân lên nhờ dịch vụ thuê bao để đọc sách điện tử có tên gọi Kindle Unlimited với mức đóng 9,99 đô la tháng. Dịch vụ này cho phép các thành viên chọn đến 10 sách điện tử để tải về đọc một lúc. Nó thu hút khoảng 4,6 triệu người đăng ký tính đến tháng 6-2017.
Các lãnh đạo ngành phát hành ở Mỹ thừa nhận các tựa sách của Amazon Publishing và sách của tác giả tự phát hành dựa vào nền tảng của Amazon nhận được sự quảng bá nổi trội ở Kindle Unlimited.
Kindle Unlimited cho phép các tác giả có cơ hội tốt hơn để đưa sách của họ lọt vào danh sách điện tử bán chạy nhất của Amazon. Cứ mỗi tựa sách Amazon bán ra hay được các thành viên Kindle Unlimited tải về đọc sẽ được tính là một đơn vị của doanh số bán. Dịch vụ Kindle Unlimited cũng tiếp nhận và quảng bá sách của các nhà phát hành khác.
Amazon không tiết lộ mức phí tác quyền trả cho các nhà phát hành bán sách của họ ở Kindle Unlimited. Song đa số nhà phát hành nhận được khoảng 7 đô la cho một cuốn sách điện tử của họ thường được bán bán với giá 10 đô la ở các trang web bán lẻ sách khác.
Đe dọa ngành phát hành sách truyền thống
Amazon đang bị chỉ trích vì làm giảm doanh thu ngành phát hành truyền thống ở tiểu thuyết dành cho người lớn bằng cách ra mắt quá nhiều sách giá rẻ từ công ty phát hành Amazon Publishing và các tác giả tự phát hành của Amazon. Năm 2017, doanh thu phát hành tiểu thuyết dành cho người lớn ở Mỹ rớt về mức 4,4 tỷ đô la, giảm 16% so với năm 2013, theo Hiệp hội các nhà phát hành Mỹ.
Peter Hildick-Smith, Giám đốc điều hành công ty nghiên cứu thị trường sách Codex Group, cho rằng sự suy giảm doanh thu này xảy ra cùng lúc với sự tăng trưởng thị phần của cửa hàng sách điện tử và sách nói Kindle Store ở phân khúc tiểu thuyết người lớn lên đến mức 43% trong giai đoạn 2013-2017.
Nhiều nhà phát hành chuyên về thể loại tiểu thuyết, đặc biệt là tiểu thuyết lãng mạn đang chịu tổn thương lớn nhất.
Steven Zacharius, Giám đốc điều hành công ty phát hành Kensington Publishing, cho biết ông đã giảm số lượng tựa sách tiểu thuyết lãng mạn mà công ty ông phát hành vì sự cạnh tranh của Amazon Publishing cũng như các tựa sách tự phát hành giá rẻ của các tác giả sử dụng công nghệ tự phát hành của Amazon.
Các tác giả tự phát hành này sẽ tham gia chương trình Kindle Select của Amazon sẽ trao Amazon độc quyền. Việc họ bán sách trên Amazon trong 90 ngày sẽ được Amazon quảng bá sách giúp họ. Thỏa thuận này mang lại cho Amazon phần trăm hoa hồng trên mỗi cuốn sách được bán song chỉ mang lại cho các tác giả mức doanh thu rất thấp.
Theo thỏa thuận, những tựa sách của các tác giả tự phát hành sẽ được đưa vào Kindle Unlimited để giới thiệu cho các thành viên của dịch vụ này. Các tác giả sẽ được trả tiền dựa trên số trang sách điện tử của họ được các thành viên đọc. Mức chi trả thường vào khoảng 0,004-0,005 cent/trang, có nghĩa là họ chỉ nhận được 1,2-1,5 đô la cho mỗi cuốn sách điện tử dày 300 trang có giá bán thông thường 10 đô la.
Nhà văn chuyên về thể loại tiểu thuyết lãng mạn Lisa Renee Jones đã rút các tựa sách của bà khỏi Kindle Unlimited vào năm 2018 sau khi chứng kiến thu nhập giảm 1/3 chỉ trong vài tháng.
Bà nói: “Tôi đã nhập cuộc nhưng sau đó tôi thấy hối tiếc vì dịch vụ này hạ thấp giá trị của tôi với tư cách là một tác giả”.
Song người phát ngôn của Amazon cho biết trong năm 2018, hàng ngàn tác giả tự phát hành kiếm được mức thu nhập hơn 50.000 đô la trở lên mỗi tháng nhờ tham gia chương trình Kindle Select.
Có những tác giả kiếm được bộn tiền nhờ dịch vụ Kindle Unlimited. Năm 2014, Laurie Ann Starkey nghỉ công việc kế toán để theo đuổi con đường viết văn chuyên nghiệp. Giờ đây, cô là chủ một công ty xuất bản nhỏ sử dụng 10 nhân viên. Cô kiếm được tổng doanh thu 1,15 triệu đô la vào năm ngoái, chủ yếu nhờ các cuốn sách do cô viết. Khoảng 89% doanh thu này đến từ Kindle Unlimited.
Nhà văn chuyên về tiểu thuyết lãng mạn English Cooper đã tự phát hành cuốn tiểu thuyết Down a Country Road, đang được xếp hạng thứ 52 trong danh sách các tiểu thuyết lãng mạn bán trực tuyến chạy nhất của Amazon vào hôm 15-1. Cô cho biết Amazon đã làm thay đổi ngành phát hành giống như cách mà Netflix làm thay đổi lĩnh vực kinh doanh truyền hình và phim cách nhờ tích trữ một lượng sách khổng lồ sẵn sàng cung cấp cho độc giả.
“Thay vì oán hận sự thay đổi này, tôi thích chọn các cơ hội đã bày sẵn ra”, Cooper nói.
Việc thay đổi luật chơi mới cho ngành sách Amazon có phải hay không đang đe dọa tới ngành sách truyền thống vẫn là một câu hỏi khó trả lời. Bởi cũng theo nhiều tác giả họ thấy không ảnh hưởng gì cả đặc biệt là họ nhận thấy mình nhận được nhiều lợi ích hơn từ Amazon. Vấn đề này sẽ tùy vào mỗi góc nhìn và vị trí riêng mới có thể đưa ra những nhận xét khách quan được.
